بازی با مادربزرگ
=============================================
=============================================================
|
عنوان: بازی با مادربزرگ
عکاس: توکتم عاقل
چگونه درباره ی آثار هنری بحث و گفتگو کنیم؟!
ورود به نقد هنری عکس در سه گام ساده...!
1- چی هست؟
2- چی چجوری هست؟
3- چی چرا هست؟
در این سری قصد داریم تا شما رو با مثالهایی ساده با نقد هنری عکس ها آشنا کنیم...
عکس امروز، متعلق هست به از دوست خوبمون سرکارخانم "توکتم عاقل"؛
1- چی هست؟
خیلی ساده به عکس نگاه کنید و بگید چی می بینید؟
اونها رو توی ذهنتون یا روی کاغذ فهرست کنین...
1- مادربزرگ
2- دختربچه ی کوچک
3- عصا
4- درختچه
5- زیرانداز
6- دیوار
بریم مرحله بعد...
2- چی چجوری هست؟
...
1- مادربزرگ ؛ نشسته روی زیرانداز؛ دستش رو کشیده تا عصا رو از دختربچه پس بگیره
2- دختربچه ی کوچک؛ ایستاده و مستقیم داره به مادر بزرگ نیگاه می کنه و نمی خواد عصا رو پس بده
3- عصا؛ مال مادربزرگه اما تو دست دختربچه است
4- درختچه؛ کوتاهه و پشت سر مادربزرگه
5- زیرانداز؛ گلداره و انداخته شده روی چمن
6- دیوار؛ آجرهاش نمایانه و بخش هایی ش هم خراب شده
بریم مرحله ی بعد ...
3- چی چرا هست؟
...
1- مادربزرگ؛ انگار نشسته یه هوایی تازه کنه
2- دختربچه ی کوچک؛ با مادربزرگ اومده و می خواد بازی کنه
3- عصا؛ مادربزرگ بهش نیاز داره
4- درختچه؛ کاشتن که جلوی فضای خونه زیباتر بشه
5- زیرانداز؛ قاعدتا می خوان مدتی روش بشینن و استراحت کنن و برای همین با خوشون آوردن
6- دیوار؛ فاصله ی جدا کننده ی محیط خونه و بیرونه.
خب الان چیزهایی که برای نقد عکس لازم داریم در اختیارتون هست...
در بخش اول از آموزش نقد عکس دوست خوبمون "توکتم عاقل" ؛ به پرسش های سه گانه " چی " ؛ "چطور" ؛ " چرا "پاسخ دادیم...
بسیار خب!
حالا که چیزهایی رو که برای نقد لازم داریم رو مشخص کردیم، خیلی ساده میایم و از اول پاسخ این پرسش رو که چی تو عکس چجوری نشون داده شده و چرا رو یه مرور سریع می کنیم ...
چیزی که از این مرحله به بعد به شما کمک می کنه شم کارآگاهی یا خدمونی ترش حس قوی فضولیه! (البته با بار مثبت نیگاهش کنین لطفا)
شما الان موفق شدید که چیزهای مهم رو ببینین و الان نیاز دارین که بتونین ارتباط بین اون ها رو کشف کنین...
بیاین با هم همین کار رو روی عکس توکتم انجام بدیم...
مادربزرگ که پاهاش ناتوانه، عصاش رو برداشته و زیرانداز گلدارش رو آورده تا بیرون از فضای خونه ای که آجرهای دیوارش که بخش هایش هم خراب شده روی چمن ها، دم تنها درختچه ای که تو عکس دیده میشه بشینه و هوایی تازه کنه...
دختر کوچولو هم، از خدا خواسته همراه مادربزرگ اومده تا بازی کنه...
تنها شخصیت هایی که تو عکس دیده میشن مادربزرگ و دختر کوچولو هستن...
پس مادربزرگ چاره ای نداره که همبازیه دختر کوچولو بشه...
اما مادربزرگ پاش درد میکنه...
و دختر کوچولو دلش می خواد با هر ترفندی شده مادربزرگ رو از جا بلند کنه و باهاش بازی کنه...
برای همین، چیزی رو که بهش تکیه می کنه و بهش حساسه بر میداره و با یه فاصله ای از مادربزرگ وایمیسته که دست مادربزرگ بهش نرسه ولی خیلی هم دور نمیشه...
تا کم کم اون رو وادار به بلند شدن و بازی کردن بکنه...
دور از ذهن نیست اگر تصور کنیم به فرض اگر مادربزرگ بلند بشه که عصا رو بگیره، دخترکوچولو با عصا پا به فرار بذاره و باز کمی دورتر وایسه تا مادربزرگ بیاد و باهاش گرگم به هوا بازی کنه!!
به نظر من که توکتم این جریان قشنگ زندگی رو خوب به تصویر کشیده...
و به نظرمن عکس، عکس موفقیه...
دیدین!
به همین سادگی...
الان ما در سه مرحله این عکس قشنگ رو وصف و نقد کردیم...
اشتباه نکنین...
سه مرحله ؛ چی - چجوری - چرا؛ نبود...!
ما با هم عکس رو
- توصیف کردیم
- تجزیه و تحلیل کردیم
- تفسیرکردیم
البته من قضاوت هم کردم ...
که چون کارخیلی حساسیه تاکید کردم "به نظر من" ؛ و تعمیم ندادم به نظر همهون... شما می تونین آزادانه نظر خودتون روداشته باشین و یا حتی عکس روقضاوت نکنین...
خب!
الان خوشحالین که عکس رو نقد کردیم و شما هم خیلی خوب یاد گرفتین؟!
اشتباه نکنین!
این عکس بیشتر از اینها می تونه حرف داشته باشه!
اگر بهتر از این و عمیق تر از این نگاه کنیم...
باور نمی کنین؟!
پس خوب بهش نگاه کنین...
خب! وارد عرصه ی نقد شدیم ... به همین سادگی... چون الان ما تونستیم درباره ی ماهیت و چیستی این عکس و اینکه درباره ی چی داره صحبت می کنه، مطالبی رو کشف و بیان کنیم...
اما...
آیا این پایان کار نقد این عکس هست؟!
درسته!
مسلما نه...
منظورم جمله ی معروف "باربارا گروکر" نیست که می گفت " ساخت معنا شکلی ثابت نداره و با هر تماشاگر تغییر می کنه"؛
اون به جای خود درست و خیلی هم قشنگه...
تو نگاه خودمون ، به عنوان مخاطبی که عکس رو تا اینجا برانذار کردیم چطور؟!
خب می تونه باشه می تونه نه!
بستگی داره ما چطور اراده کنیم؟!
هرچی بیشتر روی عکس دقت کنیم و هرچی مطالعه ی بیشتری داشته باشیم مسلما نکته های بیشتری به چشم و ذهنمون خطور می کنه ...
چطوری؟
بیاین با هم یه بار دیگه عکس دوست خوبمون "توکتم عاقل" رو مرور کنیم...
چی میبینیم؟!
1- مادربزرگ
2- دختربچه ی کوچک
3- عصا
4- درختچه
5- زیرانداز
6- دیوار
بازم همون ها!
اما بیاین دقیق تر نیگاه کنیم...
1- مادر بزرگ ،
1-1) چهره ی مادربزرگ، فرتوت و شکسته س اما مهربونه و انگار داره با قربون صدقه رفتن از دختربچه می خواد که عصاش رو برگردونه
1-2) لباس مادربزرگ دقیقا ازهمون پارچه ای دوخته شده که چادرش هم باهاش دوخته شده...
1-3) مادربزرگ عینک داره و بند عینک هم استفاده می کنه...
1-4) مادربزرگ یه النگو دستش داره
2- دختر بچه،
2-1) پابرهنه داره بازی می کنه
2-2) گل سر داره
2-3) شلوارش خیس یا گلی شده
3- عصا
3-1) عصا معمولیه
4- درختچه
4-1) هرس نشده و بخش هاییش تنک شده
5- زیر انداز
5-1) به نظر می تونه یه پتو باشه
5-2) بزرگه و برای بیشتر از یک نفر انداخته شده
6- دیوار
6-1) بخش هاییش آسیب دیده و درست نشده
6-2) میشه سیم برق یا آنتن رو روش دید
6-3) بخشی از کولر کنار پنجره هم مشخصه
دیدین؟!
باز هم همون المانها منتها این باز با جزئیات بیشتر
خب این همه ریزه کاری به چه دردمون می خورن؟!
آیا الان باید همه ی اون ها رو درنقد خودمون دونه به دونه اشاره کنیم و شرح بدیم تا همه بدونن که ما چقدر منتقد ریزبینی هستیم؟!
میشه این کار رو هم کرد...
شاید هم همین رو از دوستامون بشنویم ...
اما این نمی تونه چیزی باشه که ما بتونیم بهش بگیم نقد هنرمندانه...
پس باید چی کار کرد؟!
ما باید از تمام چیزهایی که دیدیم و تشخیص دادیم، به درک فضای عکس برسیم...
فضایی که توکتم عاقل در قالب یک چهارچوب اون رو از دنیای پیرامونش انتخاب کرده و به ما هم نشون داده...
بیان درکی که ما از آنچه در عکس میگذره و دراون وجود داره داریم، می تونه به عنوان یک نقد هنرمندانه هم به خودمون، هم به عکاس، و هم همه ی بچه هایی که نقد ما رو می خونن کمک کنه تا به سطح بالاتری از دقت به زندگی و انرژی هایی که در اون دست به دست میشه برسیم...
تا بهتر ببینیم ...
و بیشتر لذت ببریم ...
و بهتر زندگی کنیم...
الان زمان اون رسیده که با توجه به چیزهایی که در عکس دیدیم با شناخت و درکی که از فضای عکس به دست آوردیم عکس رو نقد کنیم...
من اینطور جمعبندی می کنم مثلا...
" عکسی که توکتم عاقل ارایه می کند، فضایی را به تصویر می کشد که در آن با قاب گرفتن تصویری که دربرگیرنده ی مادربزرگ و کودک است، تمرکز نگاه را بر آنچه میان آندو در گذر است در فضایی که گویای یک زندگی ساده و دور از تجمل و حتی شاید کم تمکن است موجب می شود.
مادربزرگ که گویی آمده تا دور از فضای چهار دیوار خانه اندکی در فضای باز در کنار تنها درختچه ای که در عکس دیده می شود نفسی تازه کند، به ناچار همبازی کودکی بازیگوش می شود که عصای دستش را بهانه ی بازی خود کرده است.
چهره ی به چروک نشسته و چشمان خسته ی مادربزرگ در پس مهربانی ش پنهان می شود... و سایه ی این مهربانی تمام فضای نه چندان دلچسب عکس را در میدان محبتی که در لبخندش می نشیند تحت تاثیر قرار می دهد.
پارچه ی خالدار زیبای چادر او که همان تنپوش پیراهنی زیبایش را آراسته، نشان ازمردمی قناعت کار درخود دارد که اگر چه بر فرش ننشسته اند، دلهایی مهربان و آسمانی دارند.
پای برهنه ی کودک اگرچه ممکن است این بی پیرایگی را تاکید کند، اما توجیهی برای لزوم بهبود آینده ی او در نگاه مخاطب در خود نخواهد داشت. "
مقایسه ی متن نهایی رو با مسیری که طی کردیم تا به این دریافت برسیم میگذارم به عهده ی خودتون...
اینطوری قطعا شما تمرین مؤثرتری خواهید داشت...
تا بررسی نقد عکسی دیگه
سلامت و شاد باشید |
|